گرمایش مرغداری یکی از دغدغه های اصلی این صنعت می باشد. با توجه به این که در فصل های سرد ، می بایست تعادل بین تهویه و هوای گرم ایجاد شود، مرغداران در این زمینه باید بسیار احتیاط نمایند. از طرفی طی چند سال اخیر صنعت پرورش طیور به شدت گسترش و توسعه یافته است. در قدم اول استفاده از تجهیزات گرمایشی مناسب از درجه اهمیت بالایی برخودار است. شایان ذکر است که بخش زیادی از سرانه مصرف سوخت در کشور مربوط به صنعت پرورش طیور می باشد.
متأسفانه در این زمینه میزان سوخت مصرفی از میزان استاندارد جهانی بیشتر است و به دلیل روش های مدیریتی غیر صحیح ، بیشتر پرورش دهندگان در این زمینه هزینه زیادی پرداخت می کنند. در صورتیکه اگر اصول کلی و روش های مدیرتی نوین اجرا شود، به کمک هیتر مرغداری میتوان در این زمینه به طرز قابل توجهی در مصرف سوخت صرفه جویی نمود. در این مقاله به بحث درباره این موضوع پرداخته ایم.
اهمیت تأمین گرما در امر پرورش طیور
گرمایش مرغداری در روزها و به خصوص شب های زمستان بسیار مهم می باشد. زیرا سرد شدن بدن طیور عوارض زیادی به همراه دارد و در نتیجه آن بخش بزرگی از گله تلف خواهد شد. از طرفی میزان گرمای تولید شده نیز باید مناسب باشد، در غیر اینصورت طیور بر اثر استرس دما و افزایش بیش از حد دمای بدن آنها دچار خفگی میشوند. لذا در این زمینه باید تعادل برقرار نمود. بهترین میزان دما برای طیور بین ۲۱ الی ۲۵ درجه میباشد.
بدن طیور به هنگام سرد شدن، تغییر مکانیزم میدهد. بدین صورت که تمامی واکنش های بدن آنها در جهت جبران انرژی و افزایش گرما فعالیت خواهند کرد. در نتیجه این فعالیت ها، خوراک مرغ بیشتر میشود. همین موضوع عوارض زیادی همچون افزایش هزینه خوراک و بلوغ زودرس و … به همراه دارد. همچنین در اثر افزایش فعالیت های بدنی مرغ، میزان اکسیژن مصرفی آنها افزایش می یابد. در صورتیکه تهویه مناسب فراهم نشده و یا میزان ورودی اکسیژن افزایش نیابد ، طیور بر اثر خفگی از بین میروند.
در بسیاری از موارد نیز به صورت غریزی طیور برای جبران هوای گرم بدن خود در کنار یکدیگر تجمع می کنند. در نتیجه این امر نیز برای بسیاری از طیور کمبود اکسیژن و در نتیجه خفگی رخ می دهد.
اقدامات لازم جهت حفظ بیشتر گرما و صرفه جویی در مصرف سوخت مرغداری
برای تأمین گرمای مورد نیاز سالن های مرغداری از وسایل گرمایشی مختلفی استفاده میشود. اما بر اساس تحقیقات انجام گرفته ، یکی از بهترین روش های گرمایش مرغداری، استفاده از هیترهای آتش درون و جت هیترهای موشکی می باشد. هیترهای آتش درون هیچ نوع دودی ایجاد نمیکنند و باعث افزایش دی اکسید کربن سالن نمیشوند. جت هیترهای موشکی نیز در دو طرح دودکش دار و بدون دودکش ساخته میشوند. استفاده از جت هیترهای بدون دودکش با وجود تولید گاز دی اکسید کربن، بیشتر در مرغداری ها مورد استفاده قرار میگیرد. زیرا راندمان تولید گرما در این دستگاه ها تقریبا ۱۰۰ درصد می باشد.
سیستم های تهویه در سالن های مرغداری می بایست در قسمت های فوقانی نصب شده باشند. در این صورت هوای گرم و سرد با هم مخلوط شده و در اختیار طیور قرار میگیرد. در غیر اینصورت، هوای سرد به دلیل چگالی کمتر در لایه زیرین جمع میشود. در این صورت علاوه بر عدم گرم شدن مناسب طیور، رطوبت بستر نیز جذب هوای سرد نخواهد شد. لذا کف سالن خشک و سفت میشود. سفت شدن کف سالن نیز باعث افزایش گاز آمونیاک و دی اکسید کربن شده و در نتیجه آن، در بین طیور مشکلاتی همچون اختلال تنفسی و خفگی رخ میدهد.
تمامی منافذ و درزهای سالن مرغداری باید بررسی و مسدود شوند. دقت داشته باشید که عمل تهویه هوا می بایست فقط از طریق فن ها نصب شده در قسمت بالای سالن اجرا شود. در غیر اینصورت هوای وارد شده از سایر منافذ ها بر بستر مرغداری نشست میکند . در نتیجه این عمل بر اثر تغییر فشار و تفاوت دما، پدیده میعان رخ میدهد. این امر باعث خیس شدن بستر و کف سالن و شیوع بیماری ها و آلودگی ها در بین طیور میگردد. بنابراین تمامی هوای تهویه باید از قسمت بالایی وارد سالن گردد.
تمامی دیواره های کناری ، سقف و همچنین کف سالن باید به خوبی عایق شده باشند تا تبادل گرما رخ ندهد. روش های مختلفی در این زمینه به کار گرفته می شوند. بسته به محیط و سالن مد نظر باید اصول عایق بندی سالن مرغداری رعایت شود. این امر به مصرف پایین سوخت نیز کمک می کند.
در صورتیکه قبلا هیتر برای گرمایش مرغداری تهیه کرده اید و در محل سالن مرغداری نصب نموده اید، حتما هیتر را قبل از شروع فصل سرما ، سرویس نموده و از صحت کارکرد آن اطمینان پیدا کنید.
سعی کنید برای هر احتمالی همچون قطعی سوخت و یا کمبود سوخت چاره اندیشی کنید. جت هیترها در حالت دوگانه سوز نیز طراحی میشوند. اگر از سوخت گازی برای تولید گرما در جت هیتر استفاده می کنید، با قطع شدن گاز باید سوخت مصرفی آن را تعویض نموده و از آن تا زمان وصل شدن استفاده کنید. در این باره توصیه میشود، مخزنی تهیه نموده و سوخت گازوئیلی را درون آن ذخیره کنید.
توصیه میشود در جاهای مختلف سالن مرغداری خود ، ترموستات نصب کنید. با بررسی میزان ماکسیمم و مینیمم دمای ثبت شده ، می توانید گرمای سالن را به صورت یکنواخت تر تنظیم نمایید تا طیور فقط در یک قسمت جمع نشوند.
سیستم های تهویه و گرمایشی باید مرتبا چک شوند. مراقبت و نگه داری از طیور در مرغداری ها در فصل زمستان نیازمند دقت و توجه بیشتری می باشد. در صورتیکه حتی به مدت محدود ، این سیستم ها از کار افتاده باشند، خسارت وارده شده به پرورش دهنده سنگین خواهد بود. توصیه میشود سیستم برق اضطراری نیز برای راه اندازی سیستم گرمایشی و تهویه در مرغداری ها تهیه و نصب شود.
نتیجه گیری
در این مقاله به بحث در رابطه با گرمایش مرغداری پرداختیم. در مرحله اول انتخاب سیستم گرمایش مناسب و پر بازده در امر صرفه جویی سوخت و دست یابی به راندمان بالا بسیار مهم می باشد. در قدم بعدی می بایست اقدامات ذکر شده در این مقاله را به درستی رعایت نمود. نکات ذکر شده در این نوشتار بر اساس تحقیقات فراوان و تجربیات فعالان حاضر در این حوزه می باشد که به صورت رایگان در اختیار شما عزیزان قرار میگیرد.